Lisa Gardner - Dziecięce koszmary

Nie znam się na chorobach psychicznych. Miałam w swoim otoczeniu ludzi, którzy mieli ze sobą problemy - nerwica, depresja, ataki paniki. Sama też w życiu miałam dwa epizody depresyjne, na szczęście wszystko skończyło się dobrze.
Jednak wszystkie znane mi osoby z problemami psychicznymi są dorosłe. Nie znam żadnego dziecka z takimi problemami. ADHD ok, wiem że dzieci to mają. O autyźmie słyszałam. Ale wyobrażacie sobie dziecko np. ze schizofrenią? Nie wiem, może to głupio zabrzmi, ale jakoś tak zawsze myślałam, że choroby psychiczne to domena dorosłych.

A tu zonk! Książka Lisy Gardner opowiada o dzieciach z zaburzeniami i chorobami psychicznymi. W "Dziecięcych koszmarach" możemy przeczytać o dzieciach, które cierpią. Mają ADHD, zaburzenia sensoryczne, nie potrafią nawiązać emocjonalnych więzi i często stanowią zagrożenie dla siebie i innych.

Danielle jest pielęgniarką na dziecięcym oddziale psychiatrycznym. Sama przy tym zmaga się z problemami i demonami przeszłości - jej rodzina została zamordowana, przeżyła tylko ona.

Victoria jest matką ośmioletniego syna z zaburzeniami psychicznymi. Evan jest niczym bomba: raz zachowuje się tak jak każde dziecko, po to by za chwilę zmienić się w szaleńca, demolującego mieszkanie i grożącego matce śmiercią.

D.D. Warren jest policjantką. Właśnie prowadzi sprawę morderstwa na dwóch rodzinach. Początkowo wydaje się, że w obu przypadkach zabójcami są ojcowie. Jednak śledztwo wykazuje, że wśród tych rodzin były dzieci z problemami psychicznymi, które jakiś czas spędziły w szpitalu psychiatrycznym - tym samym, w którym pracuje Danielle.

Książka porusza dość trudny temat. Na szczęście całość jest dobrze napisana, a postacie wiarygodne, wzbudzające emocje. Na przykład D.D. Warren w kilku scenach jest strasznie sukowata i wredna i z początku jej nie polubiłam. Jednak z czasem spodobała mi się jej postać. Podobało mi się też to, jak autorka splotła losy wszystkich bohaterów - D.D. i Danielle, bardzo szybko na siebie wpadły, jednak przez cały czas zastanawiałam się po co autorka wstawiła wątek Evana i jego matki. To był dobry wątek, lekko obyczajowy i tu autorka skupiła się na tym jak wygląda życie z takim zaburzonym dzieckiem. Dobrze była przedstawiona też postać byłego męża Victorii. Z początku miałam go za gnoja - w końcu zostawił żonę i syna, a sam zaczął nowe życie z nową kobietą. Dopiero później okazało się, że to wszystko nie jest tak proste i czarno-białe.
Ten wątek leciał sobie obok, nie powiązany ani ze śledztwem, ani z pozostałymi postaciami. Dopiero później okazało się, że rodzina Evana odegra bardzo kluczową rolę dla całej historii, a ich wątek zgrabnie połączy się z całą resztą.

Gardner skupia się także na pokazaniu życia na dziecięcym oddziale psychiatrycznym. Wszystko tam jest zorganizowane, niestety - czasem są takie chwile, kiedy to miejsce ogarnia chaos. Kiedy jedno dziecko jest niespokojne, ma jakiś atak, często udziela się to pozostałym pacjentom, a wtedy trzeba działać szybko, by uspokoić sytuacje.
Funkcjonowanie dziecięcego oddziału psychiatrycznego zostało przedstawione bardzo wiarygodnie - przynajmniej dla mnie, a ja jestem kompletnym laikiem w tej dziedzinie. Zdziwiło mnie tylko to, że na tym oddziale nie było kamer. Niby autorka wytłumaczyła dlaczego, ale mnie to nie przekonało. Serio? Oddział psychiatryczny bez monitoringu? Nie kupuję tego.

Jak już pisałam na wstępie - nie miałam pojęcia, że choroby psychiczne dotyczą też dzieci. Prawdę mówiąc nigdy się nad tym nie zastanawiałam. Autorka opisuje jakie schorzenia nękają małych pacjentów. Niektóre są wynikiem przeżytej traumy, a inne są wrodzone. Pamiętam pierwszą scenę, której bohaterem był Evan: poznajemy go w momencie, gdy ten ma atak agresji i wyładowuje się na Victorii. Wtedy nie miałam pojęcia o co chodzi i byłam pewna, że chodzi o przemocowego męża. W trakcie czytania zastanawiałam się dlaczego Victoria męczy się z takim facetem. Dopiero potem doczytałam, że Evan jest jej synem...

Był jeden moment w książce kiedy "spociły mi się oczy". Opisy niektórych okrucieństw, na jakie narażone były dzieci i jakie spustoszenia poczyniły one w ich umysłach podziałały na mnie. I to mocno. Nigdy nie rozumiem jak można krzywdzić własne dzieci. Nigdy.

Narracja w każdym rozdziale jest inna. W rozdziałach Danielle i Victorii mamy narracje pierwszoosobową, zaś w rozdziałach D.D. jest narrator wszechwiedzący. Taki zabieg nie każdemu może przypaść do gustu, jednak mnie się podobał. W dodatku autorka sprawnie operuje piórem, każdy rozdział czyta się szybko i z każdą chwilą coraz ciężej oderwać się od lektury.

Nie ma tutaj pościgów ani strzelanin, jednak historia trzyma w napięciu. Autorka kilkakrotnie wywiodła mnie w pole, raz po raz podsuwając fałszywe tropy. Podobało mi się to połączenie historii kryminalnej z historią zmagań z chorobą psychiczną. Jest to również opowieść o tym, że nie można żyć przeszłością. Rozpamiętywanie tragedii nie wróci życia zmarłym. Niestety, nie każdy umie poradzić sobie z traumą. A skoro umysły dorosłych ludzi potrafią się złamać pod naporem złych wydarzeń, to co dopiero dzieci? Dzieci, które powinny bawić się i śmiać, a jednak tkwią w koszmarze?

"Dziecięce koszmary" to mój pierwszy kontakt z twórczością Lisy Gardner. Kontakt ten uważam za udany i z przyjemnością będę kontynuować znajomość.